Çocuklarda epilepsi, genellikle yaşamlarının ilk yılında ortaya çıkmaktadır. Bu nörolojik rahatsızlık, toplumda her 100 çocuktan birini etkilemektedir. Epilepsi, beyinde meydana gelen anormal elektriksel boşalımlar sonucunda ortaya çıkan ve nöbetler halinde görülen bir hastalıktır. Bu nöbetler sırasında çocuklarda bilinç değişikliği, kısa süreli dalma, bayılma, bacaklarda, yüz ve kollarda kasılma, gözlerde kayma, dişlerde kilitlenme, idrar kaçırma ve ağızda köpürme gibi semptomlar görülebilir. Sara olarak da bilinen bu rahatsızlığın tedavi edilemediği düşünülse de çocuklarda epilepsi büyük oranda tedavi edilebilir.

Çocuklar nöbet geçirdiğinde, bu durum aileler açısından oldukça ürkütücü olabilir. Ancak ailelerin sakin kalması önemlidir. Bu şekilde çocuğun nöbet sırasında yaşadıklarını doktoruna tam olarak anlatabilirler. Epilepsi tanısı koymak kolay değildir. Çocuğun epilepsi nöbeti geçirdiğinden emin olmak zordur. Bu nedenle aileler, çocukları herhangi bir nedenle bilinç kaybı yaşarsa doktorlarına danışmalıdır. Çocuklar, erişkinler gibi fokal ya da jeneralize nöbetler geçirebilir. Bazı hastalıkların epilepsi ile karıştırılma olasılığı vardır. Bu yüzden doktor için nöbetlerin olası nedenlerinin dışlanması önemli bir etkendir. Özellikle katılma atakları ve ateşli havaleler de bu tür nöbetlere neden olabilir.

Uzun süreli uykusuz kalma, nöbetler için kullanılan ilaçların alınmaması, öğün atlanması, aşırı stres, enfeksiyonlar, güneşte kalma, ateş, hormonal değişimler gibi etkenler nöbetleri tetikleyebilir. Ayrıca soğuk algınlığı için kullanılan ilaçlar, televizyon ve bilgisayar gibi cihazlardaki yanıp sönen ışıklar da nöbetleri tetikleyebilir.

Epilepsi nöbetleri sırasında çocuklarda çene kilitlenmesi, baş dönmesi, gözlerde sağa sola kayma, anormal ses çıkarma, sabit bakma, ağız çevresinde çekilme, istemsiz el, kol ve bacak hareketleri, vücut titremesi, idrar kaçırma ve aniden yere düşme gibi durumlar gözlenebilir. Bu belirtiler birkaç dakika sürebilir. Daha sonra gevşeme ve uyku hali ortaya çıkabilir. Bazı çocuklarda epilepsi nöbetleri yarım saat veya daha uzun sürebilir.

Çocuklarda epilepsi tanısı zor olduğundan çok dikkat edilmelidir. Ailede epilepsi nöbetini gözlemleyen kişiler, öğretmenler, anne baba ve arkadaşlar, nöbet öncesinde, sırasında ve sonrasında olan gelişmeleri doktora iyi aktarmalıdır. Hatta nöbet sırasında cep telefonu ile kayıt yapılırsa daha iyi olur. Bu şekilde tanı daha kolay konulabilir. Tanı kan tahlilleri, EEG ve kraniyal MRG gibi tetkiklerle desteklenir. Kesin tanı video EEG yardımıyla konur.

Elektroensefalogram (EEG), saçlı deriye konulan elektrotlar ile elde edilen beyin dalga eğrileridir. Kayıt işlemi uykuda ve uyanıkken yarım saat kadar sürer. Bu kayıt sıkça yapılabilir. Ağrısız ve zarar vermeyen bir işlemdir. Çocuklarda olan epileptik nöbetlerin, uykuya dalma sırasındaki sıçramalardan, tiklerden, ateşli havalelerden, gece nöbetlerinden, bayılma ve migren gibi durumlardan ayırt edilmelidir.

Çocuklar ilk defa nöbet geçirdiklerinde tedaviye hemen başlanmaz. Bunun nedeni, çocuklarda genellikle nöbetin yeniden tekrarlanmamasıdır. Tekrarlayan nöbetlerde tedavide nöbeti durduran antikonvülsan ilaçlar kullanılır. İlaçların özelliği epilepsiyi durdurmak değil, nöbetleri durdurmaktır. Çocuklarda epilepsi genellikle tek ilaçla kontrol altına alınabilir. Ancak bazı hastalarda birden çok ilaç kullanılması gerekebilir. Tedavideki yan etkilere karşı hastaların sıklıkla kan tetkikleri yapılır. İyi planlanmış tedavi, çocuğun yaşamını ve zekâ seviyesini etkileyecek olumsuzluklara yol açmaz. Ancak sersemlik, kilo artışı, iştahta azalma ya da artma, saç dökülmesi gibi yan etkiler görülebilir. Çocuklarda epilepsi tedavisinin sonlandırılması, nöbetsiz geçen 2 yılın ardından ilaçlar azaltılarak yapılır. Çocuklarda epilepsi tedavisi en az 2-4 yıl devam ettirilmelidir. Tedavi birden sonlandırılmamalı, çocuk nöroloji kliniklerine her 6 ayda bir kontrollere gidilmelidir.

Çocuklar epilepsi nöbeti geçirirken çevresindekilerin sakin olması önemlidir. Çocuğun etraftaki eşyalara çarpmasını önlemek için yere yan yatırılmalı, ağızdaki tükürük, lokma ve mide salgısı varsa bunlar temizlenmeli, gözlük takıyorsa hemen çıkarılmalıdır. Nefes yolu açılmalıdır. Bunun için kaşık gibi aletler kullanılmamalıdır. İstemsiz kol ve bacak hareketleri engellenmelidir. Bu arada 112 ambulans servisi aranmalıdır. Nöbet boyunca çocuğun yanında kalınmalı ve saat tutulmalıdır. Nöbet biterse zaman kaybetmeden çocuk hastaneye götürülmelidir. Kullandığı ilaçlar hakkında doktora bilgi verilmelidir.

Çocuklar, her hastalıkta olduğu gibi epilepsi tanısı konulduktan sonra ailesi, doktoru, öğretmeni ve arkadaşları ile uyum içinde olmalıdır. Kontrolleri aksatılmadan yapılmalı, ilaçları düzenli verilmelidir. Çocuğun yaş grubuna göre aile ve çevresi bilgilendirilmelidir. Bu çocuklar sportif faaliyetlerden, sosyal yaşamdan uzakta kalmamalı, aksine teşvik edilmelidir.

Çocukların bir kısmında öğrenme güçlüğü olabilir. Ancak bu hafif seviyededir. Aile desteği ile bunun üstesinden gelmek kolay olur. Ancak biraz zaman alabilir. Çocuklarda epilepsi eşliğinde bedensel sakatlık, zekâ seviyesinde gerilik gibi durumlar varsa, öğrenme güçlüğü daha ciddi olabilir. Çocuğunuzun yaşıtları ile aynı düzeyde olmadığını ve özel eğitim alması gerektiğini düşünüyorsanız doktoruyla bu konuyu görüşebilirsiniz.